Od dziecka uczymy się szczotkować zęby. Przynajmniej dwa razy dziennie, przez 2 minuty. Dzieci już od najmłodszych lat uczą się też, że powinno się regularnie odwiedzać dentystę, by sprawdzać, czy nie rozwija się próchnica, a zęby nie wymagają leczenia stomatologicznego. Dlaczego więc dorośli zapominają, jak ważna jest higiena jamy ustnej i unikają dentysty? Może zapomnieli już słów z kultowej piosenki zespołu Fasolki: „żeby zdrowe zęby mieć, trzeba tylko chcieć”? A może warto, przypomnieć inny jej fragment: „myję zęby, bo wiem dobrze o tym, kto ich nie myje, ten ma kłopoty”?
Spis treści
Czy codzienna higiena jamy ustnej to faktycznie konieczność?
Tak! Profilaktyka próchnicy to przede wszystkim regularne szczotkowanie zębów i usuwanie nalotów z języka (odpowiednią szczoteczką, dobrą techniką, z użyciem dopasowanej do potrzeb danej osoby pasty do zębów), przynajmniej dwa razy dziennie – rano i przed snem. Oprócz tego zaleca się nitkowanie przestrzeni międzyzębowych lub używanie irygatora. Dodatkowo można wspomóc codzienną higienę stosowaniem płukanki do ust. Należy jednak pamiętać, że oprócz tego konieczne są regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym. Tylko dzięki częstym kontrolom u dentysty możliwe jest szybkie wykrycie ewentualnych zmian próchnicowych i ich leczenie w początkowym stadium. W ten sposób można uniknąć rozwoju próchnicy do stanu wymagającego bardziej specjalistycznego leczenia (np. leczenia kanałowego pod mikroskopem) lub usunięcia zęba i jego odbudowy za pomocą implantu albo pracy protetycznej.
Jakie są konsekwencje złej higieny jamy ustnej i braku wizyt u dentysty?
Przede wszystkim rozwój próchnicy i chorób dziąseł. Nieleczone zęby zaczynają w końcu boleć (próchnica w początkowych stadiach nie boli, gdy pojawia się ból, stan chorobowy jest już bardzo zaawansowany) i wymagają specjalistycznego leczenia, a niejednokrotnie usunięcia. Wiąże się to z koniecznością uzupełnienia luki w uzębieniu – wstawienia implantu lub pracy protetycznej. Rozwijające się choroby dziąseł wpływają zarówno na stan zębów, jak i całego organizmu. Liczne badania naukowe wskazują dwustronny wpływ zdrowia jamy ustnej i rozwoju chorób takich jak: choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca), zapalenie stawów, cukrzyca, artretyzm, choroby układu oddechowego, demencja, nowotwory.
Na co zwracać uwagę w codziennej higienie jamy ustnej?
Jeśli masz problem z próchnicą lub chorobami dziąseł, koniecznie porozmawiaj ze swoim lekarzem dentystą i zapytaj o możliwość odbycia instruktażu higieny jamy ustnej. Możliwe, że stosujesz złą technikę szczotkowania lub nieodpowiednie preparaty tj. pasta czy szczoteczka. Stomatolog wytłumaczy jak najlepiej zadbać o uśmiech i doradzi, jak poprawić domową profilaktykę próchnicy.
Poza podstawowymi kwestiami proponuję też zastosować kilka wskazówek:
- Nie używaj twardej „hard” szczoteczki do zębów. Ma zbyt twarde włosie, które często powoduje nieodwracalne urazy szkliwa zębów i dziąseł, jeśli szczotkowanie zębów jest zbyt intensywne. Możliwe jest uszkodzenie wrażliwych tkanek zęba, zwiększenie ryzyka recesji dziąseł, odsłaniania się szyjek zębowych oraz powstanie ubytków abrazyjnych, zwanych klinowymi. O ile lekarz nie zaleci inaczej, najlepiej jest szczotkować zęby szczoteczką o średnim „medium” lub miękkim „soft” włosiu.
- Nie „szoruj” zębów podczas szczotkowania. Mocniej, nie znaczy lepiej. Dlaczego? Możliwe efekty zbyt mocnego szczotkowania opisałam powyżej.
- Wybierz odpowiednią do swoich zębów pastę. Ilość dostępnych w sklepach i drogeriach preparatów do czyszczenia zębów jest ogromna. Inną pastę powinna stosować osoba z nadwrażliwością, inną palacz, inną osobą, która ma problemy z dziąsłami. W przypadku dzieci i dorosłych stosuje się też pasty o różnych stężeniach fluoru. Jeśli masz wątpliwość, zapytaj o radę stomatologa.
- Nie zapominaj o przestrzeniach międzyzębowych. Stosuj nitkę, irygator lub szczoteczki międzyzębowe dla dokładnego oczyszczenia przestrzeni między zębami. Często ze względu na utrudniony dostęp i gorszą higienę tych okolic, to tam najszybciej zaczyna rozwijać się próchnica.
- Nie płucz jamy ustnej bezpośrednio po szczotkowaniu. Jedynie wypluj nadmiar pasty. Dzięki temu składniki aktywne pasty będą miały więcej czasu na działanie.
- Często wymieniaj szczoteczkę do zębów a w przypadku szczoteczki elektrycznej lub sonicznej jej nasadę. Szczoteczkę powinno się wymieniać przynajmniej raz na 2-3 miesiące, ale też zawsze, gdy włókna szczoteczki są widocznie zużyte (np. rozchodzą się na boki) i zawsze po chorobie.
Co jeszcze wpływa na stan zębów i jamy ustnej?
Poza odpowiednią higieną warto zadbać również o zrównoważoną dietę. Na stan zdrowia zębów wpływa m.in. wapń, białko, fosfor czy witamina D. Dobrze więc uwzględniać w codziennej diecie nabiał, jaja, ryby, kasze, rośliny strączkowe, orzechy i pestki. Jeżeli z jakiegoś powodu te składniki odżywcze nie mogą być one dostarczone w diecie (lub jest ich za mało), warto zapytać lekarza o dodatkową suplementację. Jeśli lekarz zdecyduje, że jest potrzebna (np. dla poprawy stanu kości), zaleci odpowiednie dawki i długość kuracji. Unikaj też cukru prostego (tj. glukoza, fruktoza, sacharoza, maltoza), który znajduje się na przykład w białym cukrze, miodzie, słodyczach, kolorowych napojach słodzonych i sokach owocowych. Spożywanie go w dużych ilościach zwiększa ryzyko rozwoju próchnicy. Palenie papierosów przebarwia zęby, przyspiesza gromadzenie się kamienia nazębnego i wpływa na rozwój próchnicy. Poza tym jest jednym z głównych czynników zwiększających ryzyko zachorowania na nowotwory jamy ustnej.
Zaprzyjaźnij się z lekarzem dentystą
Profilaktyka chorób jamy ustnej to odpowiednia higiena i regularne kontrole stomatologiczne. O ile lekarz nie zaleci inaczej, warto pojawiać się w gabinecie stomatologicznym raz na pół roku i sprawdzać stan zdrowia zębów i dziąseł. W przypadku dzieci kontrole powinny być jeszcze częstsze. Warto więc znaleźć lekarza dentystę, który wzbudzi w nas zaufanie i sympatię. Dobry specjalista stomatologii sprawnie i profesjonalnie wyleczy zęby, ale również nauczy swojego pacjenta poprawnego dbania o nie i zadba o regularność kontroli. Tak, aby w przyszłości inwazyjność leczenia stomatologicznego była, jak najmniejsza, a ogólne zdrowie pacjenta jak najlepsze.
Autor: lek. dent. Magda Tyrka – lekarz dentysta w gabinecie Arie Stomatologia w Łodzi. Stomatolog z wieloletnim doświadczeniem – lekarz rodzinny, dziecięcy, leczy również zęby pod mikroskopem.
Miejsca w sieci:
- Strona www: https://arie-stomatologia.pl
- Facebook: https://www.facebook.com/ArieStomatologia/
- Instagram: https://www.instagram.com/stomatologia.arie/
