Joga dla seniorów

Czy praktykowanie jogi w wieku 50+, 60+, 70+, 80+, 90+ to dobry pomysł? Oczywiście! Nigdy nie jest za późno, żeby zadbać o poprawę kondycji swojego ciała i uspokojenie umysłu. Jogini i joginki udowadniają, że wiek to tylko liczba. Czym jest joga dla seniorów i dlaczego warto się na nią zdecydować?

Joga to aktywność idealna niezależnie od wieku

Wbrew pozorom większość pozycji jogi można wykonać w każdym wieku. A praktyka pod okiem doświadczonego nauczyciela może zaowocować nie tylko poprawą stabilności i elastyczności ciała, ale też zmianą sposobu oddychania, a nawet polepszeniem ogólnego komfortu życia. Na praktykę jogi można przyjść bez względu na metrykę. Warto jednak poznać kilka wskazówek dotyczących wyboru odpowiednich zajęć i stosowania odpowiednich modyfikacji pozycji.

Czym jest joga i jakie przynosi korzyści?

Zajęcia w klubie fitness, domu kultury czy studiu jogi to ułożona z asan (pozycji / ćwiczeń) sekwencja wykonywana w odpowiednim tempie i w połączeniu ze świadomym oddechem. Praktykę zwykle rozpoczyna ćwiczenie oddechowe (pranajama), a czasem też intonacja mantry. Zwieńczeniem sesji jogi jest wyciszenie ciała i umysłu oraz przynajmniej kilkuminutowy relaks w tzw. pozycji trupa Savasanie.

Ćwiczenie asan w jodze

Praktyka asan (ćwiczeń fizycznych) to tylko jeden z filarów 8-stopniowej ścieżki jogi, na zachodzie najbardziej znany. Często kojarzy się z elastycznymi, młodymi ciałami wyciągniętymi w szpagatach, staniu na głowie czy splecionymi w pozycji lotosu. Tak przedstawiana, zniechęca do przyjścia na zajęcia osoby, które mogłyby najbardziej z niej skorzystać. Asany są bowiem wspaniałym narzędziem do pracy z każdym ciałem. Mogą je wykonywać zarówno osoby młodsze, jak i starsze, w pełni zdrowe i doświadczające różnych chorób oraz dolegliwości (trzeba tylko poinformować o nich prowadzącego zajęcia, aby wprowadził odpowiednie modyfikacje i zaproponował odpowiednie pomoce).

Jakie są korzyści praktyki jogi?

Korzyści z praktykowania jogi jest mnóstwo. Wyliczyć wśród nich można:

• Wpływa harmonizująco na całe ciało m.in.: układ kostny, mięśniowy, krążenia, trawienny i wydalniczy, oddechowy, gospodarkę hormonalną, system nerwowy.
• Poprawia ogólną kondycję, stabilność ciała, równowagę, motorykę i koordynację. Zwiększa zakresy ruchowe i elastyczność ciała.
• Koryguje nieprawidłową postawę ciała.
• Wzmacnia system immunologiczny – organizm staje się silniejszy i bardziej odporny na choroby.
• Uczy świadomego postrzegania ciała i pobudza energię życiową.
• Działa odstresowująco – poprawia samopoczucie, uspokaja ciało i umysł.
• Uczy świadomego bycia w chwili obecnej, skupienia, dobroci dla siebie i otaczającego świata.
• Ułatwia poznanie ciała i wsłuchiwanie się w jego potrzeby.
• Uczestnictwo w zajęciach jogi pozwala też na poznanie wspaniałych, otwartych osób i spędzanie czasu wolnego w bezpiecznej i przyjaznej atmosferze.

"Praktyka asan przynosi stabilność ciała i umysłu, wolność od chorób i lekkość kończyn" – Hatha Joga Pradipika.

"Joga pomogła mi się przełamać i otworzyć, żeby zacząć ćwiczyć w grupie. Każdy praktykujący skupiony jest na swoich ruchach, ale jednocześnie tworzy się bezpieczna, wspierająca przestrzeń między uczestnikami zajęć. A tak poza tym fantastycznie redukuje stres, relaksuje, a na poziomie fizycznym poprawia elastyczność ciała (ale też daje wiedzę jak się ułożyć, żeby ulżyć sobie np. w bólu lędźwi)" – Kasia, uczestniczka zajęć jogi.

Czym jest joga dla seniorów?

Joga dla seniorów to nic innego jak wyżej opisana praktyka jogi zmodyfikowana, dzięki pomocom (takim jak: krzesła, kostki, koce, pasek), tak aby asany były możliwe i bezpieczne do wykonania. Nauczyciel dopasowuje tempo i intensywność ćwiczeń do grupy i układa plan zajęć tak, aby zadbać o komfort wszystkich uczestników. Dobrze dobrane pomoce pozwalają na czerpanie wszystkich korzyści z wybranych pozycji jogi przy jednoczesnym zapewnieniu stabilności i bezpieczeństwa. Pies z głową w dół z rękoma na krześle lub na ścianie będzie tak samo wzmacniać i rozciągać, jak tradycyjna wersja tej asany.

Dobrze, jeśli podczas zajęć jogi dla seniorów, instruktor wprowadza dodatkowe elementy takie jak automasaże, ćwiczenia wspomagające pracę mózgu, odpowiednie techniki oddechowe, medytacje, wizualizacje. Powinien też co jakiś czas przypominać o innych czynnikach wpływających na zdrowie seniora: stylu życia, dobrym śnie, diecie, nawodnieniu, codziennym ruchu (najlepiej na świeżym powietrzu).

Zalety jogi dla seniorów

Taka poszerzona praktyka jest bardzo kompleksowym systemem pielęgnacji zdrowia. Przy regularnym stawianiu się na macie, joga zaczyna wpływać nie tylko na ciało fizyczne, zdrowie i witalność, ale też na styl życia, nawyki, postawę wobec siebie i świata. Dlaczego jest to ważne? Coraz więcej badań pokazuje dwustronną korelację pomiędzy zdrowiem cielesnym i mentalnym. Nastawienie psychiczne silnie wpływa na odczucia płynące z ciała, a kondycja fizyczna na humor, chęć i nastawienie do życia. Sposób, w jaki się starzejemy, jest więc kwestią działań na różnych płaszczyznach. Na większość z potrzeb odpowiada joga dla seniorów.

"Joga dała mi pozwolenie sobie do czucia własnego ciała, do zatrzymania się w oddechu, przekierowania uwagi do wnętrza siebie. Takie zmiany budują dalszy ciąg: lepsze samopoczucie, dobry sen i również zwrócenie uwagi na sposób postrzegania swojego życia i otaczającej tzw. rzeczywistości. Wdzięczność teraz noszę ze sobą, za to, że sobie ją podarowałam" – Hanna, uczestniczka zajęć joga dla seniora.

Czy senior może wybrać się na "zwykłe" zajęcia jogi?

Oczywiście! Jeśli w Twoim mieście nie ma zajęć typowo dla seniorów, to bez żadnych problemów można wybrać się na klasyczną jogę. Warto jednak zapytać o to, czy nie są to zajęcia dla zaawansowanych lub w jednym z dynamicznych stylów jogi (np. Ashtanga, Vinyasa, Hot Yoga, Bikram Yoga). Takie ćwiczenia będą bowiem zbyt intensywne dla osoby początkującej. Dobrze też dowiedzieć się, czy w klubie, gdzie prowadzone są zajęcia jogi, dostępne są pomoce: krzesła, kostki, koce, wałki, paski, gdyż mogą się one przydać do modyfikacji niektórych pozycji.

Przygotowanie seniora do zajęć jogi?

Zalecam przede wszystkim pozytywnie się nastawić i wkroczyć na salę z szerokim uśmiechem, otwartym sercem i umysłem. Na około godzinę przed zajęciami warto zjeść lekki posiłek i koniecznie się nawodnić (tuż przed praktyką i w trakcie jej trwania nie jemy i nie pijemy). Zabierz ze sobą bidon z wodą (może być z elektrolitami), aby znów napić się wody po zakończonych zajęciach jogi. Ubierz się w swobodny, ale nie za luźny strój. Nie musisz mieć specjalnych sportowych butów, bo w jodze praktykujemy na boso (chyba że nie czujesz się z tym komfortowo). Przed rozpoczęciem zajęć podejdź do nauczyciela jogi, przedstaw się, uprzedź go, jeśli to Twoje pierwsze zajęcia i powiedz, co Cię na nie sprowadza. Jeśli chorujesz na jakieś choroby przewlekłe, poinformuj go o tym. Później po prostu znajdź miejsce dla swojej maty i słuchając wskazówek instruktora jogi i sygnałów płynących z Twojego ciała, odpłyń w praktykę. Pamiętaj, aby przez całe zajęcia respektować swoje ciało i posuwać się w kolejnych asanach tylko tak daleko, jak jest to w danym momencie możliwe. Jeśli się zmęczysz, to odpocznij. Jeśli coś Cię zaboli, koniecznie się zatrzymaj. Joga to ćwiczenia ciała, ale też nauka odpuszczania. Nie musisz się tutaj z nikim (nawet ze sobą) ścigać. Niektórzy uczniowie mówią, że to jeden z najpiękniejszych aspektów tej praktyki.

Dlaczego seniorzy nie powinni rezygnować z zajęć jogi?

Najczęstszą wymówką, którą słyszę, gdy zapraszam kogoś na jogę, jest "ale ja nie jestem rozciągnięta, nie nadaję się do tego". Takie myślenie jest błędne. Joga to nie stretching. Prawie nikt, kto przychodzi na pierwsze zajęcia jogi, nie jest w stanie wykonać pełnego skłonu do prostych nóg, nie mówiąc już o szpagacie. Czy regularna praca nad ciałem może w tym pomóc? Oczywiście! Czy jogini praktykujący od lat robią zaawansowane pozycje? Oczywiście! Czy Ty musisz? Nie! Tym bardziej, jeśli Twoje ciało ma swoje lata. Ciało i jego fizjologia zmieniają się z czasem, zakresy ruchu i siła mięśni są mniejsze, kości słabsze, kondycja gorsza. Starzenie się jest naturalnym procesem i niektóre ze zmian trzeba zaakceptować. Ale nie ze wszystkimi dolegliwościami trzeba się godzić. Wielu schorzeń związanych z wiekiem da się bowiem uniknąć, dbając regularnie o swoje zdrowie i styl życia. Odpowiednie odżywienie, nawodnienie i dotlenienie tkanek, zapewnienie ciału ruchu i odpowiedniej ilości snu, mogą znacząco poprawić komfort życia. A na wszystkie te sfery może wpłynąć korzystnie praktyka jogi.

Regularna i długotrwała praktyka asan i pranajam, opóźnia i niweluje skutki starzenia się. Wprowadzenie regularnej praktyki jogi do życia wesprze sprawność fizyczną i duchową, zwiększy ilość energii i widocznie poprawi jakość życia. Weź odpowiedzialność za własne zdrowie i już dzisiaj, działając zapobiegawczo, zapisz się na jogę!

Autor: mgr Justyna Młodawska – instruktor jogi i fitness. Od dziecka związana ze sportem i tańcem, z jogą od 10 lat. Prowadzi w Łodzi zajęcia jogi, jogi dla seniorów i jogi dla dzieci. Facebook – grupa zamknięta "Dobre Praktyki – Joga w Łodzi"